Algemene inrichting en aankleding

Allerzielen Alom is een bijzondere avond voor iedereen. Door de gedenkplaats een andere dan de gebruikelijke aankleding te geven wordt dit duidelijk gemaakt.  Doel is om een gastvrije plek te creëren waar iedereen zich goed kan voelen.

Gastvrijheid
Bij Allerzielen Alom spelen gastvrijheid en respect een belangrijke rol. Niets opdringen en toch de mensen aanmoedigen. Hoe doe je dat? Gastvrijheid heeft vormgevings- en performance-aspecten. Hoe de tafels neer te zetten, het publiek tegemoet te treden en welke kleding te dragen om herkenbaar te zijn?
Gastvrijheid is meer dan het schenken van een warm drankje. Tijdens de vieringen komt een zeer divers publiek met alle mogelijke emoties naar de gedenkplek. Een belangrijk punt is dat iedereen zich veilig en aangenaam voelt. Door actief om te gaan met gastvrijheid worden gasten goed ontvangen, voelen ze zich welkom en kunnen de emoties een plek krijgen. Belangrijk is dat de juiste balans gevonden wordt tussen dienstbaarheid en initiatief.

 

Entree
De entree van een locatie verdient aandacht. Binnenkomen doe je maar één keer. Een goede entree biedt mensen gelegenheid om te landen, om de drukte van alledag achter zich te laten. Gidsen verwelkomen en geven tekst en uitleg. Het is gelijk een kennismaking met laagdrempelige rituelen zoals het bladertapijt, het tasje met een lichtje of een bloem uit de bloemenlamp. Kunstvormen die elders op dit deel van de website beschreven staan.

Gidsen
Gidsen zijn van groot belang. Vooral op gedenkplaatsen die niet in één blik te overzien zijn, vervullen de gidsen een belangrijke rol. Duidelijk herkenbaar door bijvoorbeeld een grote lampion geven ze informatie over de lengte van de route en wat men tegen gaat komen. Bij de afzonderlijke onderdelen geven ze uitleg over hoe het werkt. De gidsen verstaan de kunst om de behoefte aan te voelen. Het kan bijzonder zijn om belangstellend te vragen wie de mensen herdacht hebben. Het bleek dat mensen het fijn vonden om over hun overledenen te praten.
In het eerste jaar werd voor de gidsen een rugzakconstructie ontworpen van bamboe met een deken en een lichtje. Van verre waren de gidsen te zien door het hoge licht. Ze kregen de bijnaam dwaallichtjes. In 2007 werd een rijstpapieren ballon meegedragen en was de kleurcode wit. In 2009 kwam er de gidsenstaf, een stoere boomtak met daarop een verlicht vogeltje van kaarsvet met een wit verlicht tasje voor attributen als een zaklampje, zakdoekjes of snoepjes.
Artists: Carina de Wit, Ada Leenheer

Vuur
Vuur is een levend materiaal dat sterk sfeerbepalend is. Vuur heeft zowel levenschenkende als levensbedreigende eigenschappen; het geeft licht, warmte en energie, maar aan het gebruik van vuur zijn ook gevaren verbonden. Vuur is een belangrijk element binnen Allerzielen Alom. Het is in veel opzichten niet te vervangen door kunstlicht. De letterlijke warmte van vuur geeft de bezoeker het gevoel welkom te zijn. Naast bekende vuurvormen als fakkels, stormlampen en vuurkorven, hebben we ook zelf veel vuurvormen ontwikkeld. Sinds 2009 zijn er ook vuurworkshops om vrijwilligers met vuur te leren werken. Binnen Allerzielen Alom ontwikkelde vuurvormen zijn bijvoorbeeld: olielampjes van doorgezaagde colaflessen; vuurpotten van olieblikken met gaatjestekeningen; betonnen vuurschalen gemaakt in een kuil in de grond waar het beton is uitgehard; ovens van bakstenen om warm zielenbrood te bakken;
grafkaarsen met bamboestokjes om de lichtjes te laten drijven; kachels van vuilnisbakken voor het opwarmen van soep; kraampjes met licht- en vuurartikelen zoals kaarsen, vuurkorven, hout en lampenolie om te kopen, te huren of te lenen.
Kunstenaars: Fiona de Bell, Natasja van Eijk, Lenneke van der Goot, Anja Janssen, Reinier Kurpershoek, Carina de Wit.

Vuurwinkel
Bij de entree is het raadzaam om een vuurwinkel of -stalletje in te richten waar bezoekers grafkaarsen, fakkels, vuurgel, lampolie, lucifers, aanstekers, waxinelichtjes en hout kunnen kopen. In Zuid-Europese landen en Mexico is dit gebruikelijk. Een heel bijzondere manier om doden te herdenken is met Thaise Sky Lanterns*. Dit zijn grote papieren lampionnen die opstijgen door de hitte van een aan te steken vuurmechaniekje. Ze kunnen bij weinig wind opgelaten worden in nagedachtenis van een overledene.
Vuurkorven, partytenten en eventueel klapstoelen kunnen gratis verstrekt of verhuurd worden, zodat nabestaanden rond het graf hun plek aangenaam in kunnen richten.

* Let op. In Nederland is inmiddels een vergunning nodig voor zulke lantaarns.

Vormen voor vuur
Voor de markering van de route kunnen fakkels en stormlampen met lampolie ingezet worden. Op water is het mogelijk om vuurvlotten te laten drijven. Markante plekken kunnen gemarkeerd worden door oliedrums met vuur. De kleinere blikken met vuur doen het goed als bakens.

Blusmaterialen
Voorkomen is beter dan blussen. Bij vuur horen blusmiddelen. Brandblussers, emmers met water voor houtbranden, emmers met zand voor oliebranden, en eventueel blusdekens kunnen langs de route gezet worden. In overleg met de brandweer moet daar een plan voor opgesteld worden.

Licht
Vuur is bij slecht weer een kwetsbaar medium en moet daarom ondersteund worden door licht. Licht is echt een zaak voor vormgevers, die het gebied kunnen lezen en gebruik kunnen maken van elementen in het terrein. Daarbij is het van belang dat de ontwerper het Allerzielen Alom gedachtegoed kent. Dat wil zeggen nadenken over duisternis door bijvoorbeeld een donker pad minimaal te verlichten, en levend vuur als lichtbron erkennen. Werken in coulissen is mooi; toneelmatig, maar ook sprookjesachtig.
Lichtvormgeving: Ronald Tebra van iMagineAir, Reint Baarda.

Lichtontwerp
Een lichtontwerp met theaterlampen is, mits op bescheiden schaal toegepast, nodig om de locaties een bijzondere atmosfeer mee te geven. Het benadrukt de landschappelijke en ruimtelijke kwaliteiten. Plekken krijgen rugdekking en bieden een sprookjesachtige geborgenheid. De lampen kunnen ook ondersteunend zijn voor de afzonderlijke onderdelen. Vergeet niet een eventueel benodigd aggregaat, vanwege het geluid, op een flinke afstand van de route te plaatsen.

Kleine verlichtingselementen
Tijdens Allerzielen Alom liggen langs de route plastic bolletjes met een elektrisch lampje erin. Ze wijzen op subtiele manier de weg. Ledlampjes op een stokje markeerden een lang donker pad naar het Hiernamaals in Castricum. De minimale puntlichtjes maakten dat de duisternis nog sterker ervaren werd.

Lichtprojecties
Speciaal ontworpen projecties zorgen voor een nieuwe aanblik van gebouwen of objecten. De buitenmuur van de aula op Zorgvlied veranderde in een langzaam bewegend universum, het kantoor werd letterlijk schilderachtig en het kruis op het kerkhof in Purmerend kreeg een bloemenprojectie. Op graven en door ramen waren historische filmbeelden te zien.

Muziek
Muziek raakt mensen direct in hun ziel. Soms krijgt muziek in combinatie met performance een bijna mythisch karakter. Mark Nieuwenhuis stond de hele avond in een wankel bootje op zijn trompet te blazen en gaf het beeld van een wachter op de Styx. Specifiek ontwikkelde instrumenten zijn de bolvormige koperen grafvazen die vaak te vinden zijn op oude graven. Zij geven een prachtige klank. Zang kan ondersteunend zijn bij een performance of gewoon onverwachts ergens klinken. Nabestaanden kunnen zangers voor een bepaalde tijd bestellen bij een graf. Het namen zingen is een terugkerend ritueel dat op een Allerzielen Alomviering niet kan ontbreken. (foto: Max Linsen).

Soep
In negen grote wokken dampt de misosoep. Iedereen die een kop soep krijgt, kan een handje soepgroenten in de pan gooien voor nieuwe soep. Dit refereert aan het idee dat overledenen ook iets hebben achtergelaten voor anderen.
Kunstenaars: Miguel Brugman, Fiona de Bel, Reinier Kurpershoek

Glühwein, chocolademelk, zielenbrood
Een avond vol indrukken en emoties kan niet zomaar aflopen. Een hangplek is ineens hard nodig. Bijvoorbeeld bij een zelfgebouwde oven waar het zielenbrood wordt gebakken. Of zittend op een strobaal bij het vuur waarboven grote pannen met warme chocolademelk en glühwein hangen. Om op te warmen, een praatje te maken of in het vuur te staren.
Kunstenaars: Fiona de Bel, Lenneke van der Goot, Reinier Kurpershoek.

 

General layout and decoration

Allerzielen Alom is a special evening for everyone. This is made clear by decorating the memorial site in a different way than normal. The goal is to create a hospitable location where everyone can feel comfortable.

Hospitality

Hospitality and respect play an important role in Allerzielen Alom. Do not force anything but still provide encouragement. How do you do that. Hospitality has aspects of form and performance. How to place tables, how to approach the public, what kind of clothing to wear in order to be recognisable?

Hospitality is more than just serving a warm drink. During a celebration, a diverse public will be present at the memorial site with all sorts of emotions. It is important that everyone feels safe and comfortable. By actively working on hospitality, the guests will be well received, they will feel welcome, and they can find a place for their emotions. A good balance must be found between serving the guests, and taking initiative.

Entrance

The entrance to a location should be well thought out. You only come in once. A good entrance gives people the opportunity to touch doewn and leave the stress of the day behind them. Guides welcome them and provide an introduction. One becomes immediately acquainted with low-level rituals such as the Carpet of Leaves, Bag Lanterns, or a flower from the Flower Lamp, art forms which are described elsewhere in this section of the website.

Guides

Guides are extremely important. They are particularly important at locations where not everything is visible at once. Guides can be made clearly recognisable, for example, with a subtile but larger lamp. They provide information of the route, its length, and what there is along the way. At particular locations, they can explain the meaning of an installation or how it works. The guides understand the art of feeling the needs of others. It can be special to ask people who they commemorated. It has been shown that people are happy to be able to talk about their departed.

In the first year, a backpack construction was developed for the guides, using bamboo with a blanket and a lamp. The guides were visible from a distance by the lights at the top of the poles. They got the nickname “The wandering lights”. In 2007 rice paper balloons were used and the colour code was white. A staff for the guides was developed in 2009, a strong tree branch with a lighted bird made of candle wax, and a white lighted bag with items such as a flashlight, tissues, or candy.

Fire

Fire is a living material which strongly determines the atmosphere. Fire can be both life giving as well as life threatening; it provides light, warmth, and energy, but using fire also has its dangers. Fire is an important element within Allerzielen Alom. In many respects, fire cannot be replaced by artificial light. The actual warmth of a fire gives the visitor a feeling of being welcome. Besides well-known forms of fire such as torches, storm lamps and fire baskets, we have also developed many other forms of fire. Since 2009 there are also fire workshops for volunteers to learn to work with fire. Examples of forms of fire which were developed within Allerzielen Alom include: oil lamps made from sawed-off cola bottles; fire pots made from oil cans where holes have been cut out to form figures; concrete fire bowls built into a depression in the ground; brick ovens for baking warm soulbread; grave candles which can float on bamboo sticks; stoves made from garbage cans for warming up soup; fire shops selling or renting light and fire articles such as candles, fire baskets, wood and lamp oil.

Artist: Fiona de Bell, Natasja van Eijk, Lenneke van der Goot, Anja Janssen, Reinier Kurpershoek, Carina de Wit.

Fire shop

It is a good idea to place a fire shop or stall near the entrance, where visitors can by grave candles, torches, fire gel, lamp oil, matches, lighters, tea light candles and wood. This is the custom in Southern European countries and Mexico. Thai Sky Lanterns* are a very special way of remembering loved ones. These are large paper lamps with ascend through warmth, and can be lit with a small flame mechanism. When there is little wind, they can be released in memory of a departed loved one.

Fire baskets, party tents, and eventually, folding chairs can be provided for free or rented so that next of kin can comfortably furnish the area around a grave.

* In The Netherlands, official permission is now required to release such lanterns.

Forms for fire

Torches and storm lamps are used to mark trails. Floats of fire can be released on open water. Special locations can be marked with fires built in oil drums. Smaller cans with flame are also good beacons.

Extinguishing materials

Prevention is better than extinguishing. Wherever fire is, there must be extinguishing materials. Fire extinguishers, buckets of water for wood fires, buckets of sand for oil fires, as well as blankets should be set out along the trail. A plan should be developed with the local fire department.

Light

Fire is a fragile medium in bad weather and must therefore be supported by light. However, light is something that must be done by professional light designers, who can read a terrain and can make use of the elements found there. It is important that the designer knows and understands the concepts of Allerzielen Alom, for example, thinking about darkness while providing minimal light for a path, recognising fire as a source of light.  Werken in coulissen is mooi; toneelmatig, maar ook sprookjesachtig.Light design: Ronald Tebra from iMagineAir, Reint Baarda.

Lighting design

Lighting design with theatre lamps, done in a discrete manner, is necessary to provide locations with a special ambiance. It emphasizes the landscape and spatial qualities. It provides a foundation for the location, a fairy tale like sense of security. Such lamps can also be used to support particular installations. Do not forget to place noisy generators at a sufficient distance from the route.

Small lighting elements

During Allerzielen Alom transparent plastic balls containing small electric lamps were layed along the route. They illuminated the way in a subtile manner. LED lights on poles were used to mark a long, dark path to the Ever After in Castricum. The miniscule points of light made the experience of darkness even stronger.

Bag lanterns

At the entrance, visitors receive a white paper bag with a small lamp. They are then visible in the dark without blinding others. The collection of bags which have not yet been passed out makes a striking picture.

Licht projection

Specially designed light projections provide a new way of looking at buildings or objects. The outer wall of the hall in Zorgvlied turned into a slowly moving universe, the office transformed into a painting, and the cross in the cemetery in Purmerend received a projection of a flower. Historic films were shown on gravestones and through windows.

Music

Music touches people’s souls. When combined with performance, music sometimes takes on an almost mythical character. Mark Nieuwenhuis stood in an unstable boat the whole evening playing his trompet, thus presenting an image of the ferryman on the river Styx. Certain instruments were specifically developed, such as the spherical copper grave vases which are often found in older cemeteries. They produce a wonderful sound. Singing can support a given performance, or provide an unexpected sonority. Next-of-kin can hire a singer for a given amount of time for the grave. Name Singing is a ritual which cannot be missed in an Allerzielen Alom celebrations.(photograph: Max Linsen).

Soup

Miso soup steamed in nine large woks. Everyone who takes a cup of soup gets a handful of soup vegetables which he or she can toss in the pan for new soup. This refers to the idea that the departed have left something for the others.

Artists: Miguel Brugman, Fiona de Bel, Reinier Kurpershoek

Glühwein, hot chocolate, soul bread

An evening full of impressions and emotions cannot just end. A place to gather is suddenly desirable. For example, a self-made oven to bake soul bread. Sitting on bales of straw by the fire over which large pans with hot chocolate and Glühwein are hanging, in order to warm up, chat with each other, or just stare in the fire.

Artists: Fiona de Bel, Lenneke van der Goot, Reinier Kurpershoek.