Thematiek van de dood

De redenen waarom Ida van der Lee en velen met haar al een aantal jaar geïnspireerd aan dit project werken, heeft te maken met de rijkdom en de problematiek rondom de thematiek van de dood. Het zoeken naar een artistiek antwoord hierop raakt veel gebieden en dringt door tot zeer essentiële vraagstukken over onze cultuur en de religieuze of spirituele behoeftes. Het mysterie van de dood en de verbeelding zijn een twee-eenheid. Met de moed der verbeelding de gaten in het bestaan invullen.

Relatie tussen kunst en de dood
Sinds de secularisering van de samenleving ligt er een spiritueel en daarmee een artistiek gebied braak omdat het contact met de religie verloren is gegaan. Mensen zijn op zoek naar persoonlijke religiositeit. Kunst kan het materiële overstijgen en een transcendente werking veroorzaken. Sinds de avant-garde staat kunst niet meer in dienst van de religie en daarmee niet meer in dienst van de dood. Kunst moest autonoom zijn, maar heeft daardoor zijn geloofwaardigheid bij een groot publiek verloren. Het herstellen van relatie tussen kunst en de dood is een uitdaging voor ons vakgebied.

Overdragen
Dat Allerzielen Alom een helende werking heeft blijkt uit de vele intense reacties en uit de onderzoeken van de Radboud Universiteit. Dit voedt de noodzaak om met Allerzielen Alom door te gaan totdat het wortel heeft geschoten en het gedachtegoed is overgedragen en doorgedrongen in de samenleving. Totdat er genoeg voorbeelden qua vormgeving zijn die overgenomen kunnen worden door burgers en gemeenschappen.

Kunstenaars
Allerzielen Alom is een ritueel dat verbindend werkt. Mensen krijgen gereedschappen om hun doden gezamenlijk te herdenken en met elkaar te delen. Maar ook dit aspect is geen vanzelfsprekende zaak, vorm en betekenis spelen een rol. Kunstenaars zijn degene die hier gevoel voor hebben. Zij zullen ervoor kunnen zorgen dat rituelen niet verstarren tot ‘betekenisloze’ kunstjes. Zij geven de tijd, de plek en de omstandigheid betekenis.

‘Menselijke duurzaamheid‘
In de politiek en beleidstukken staat duurzaamheid hoog op de agenda. Maar over menselijke duurzaamheid wordt nooit gepraat.  Aan wie hebben we onze visie, onze inspiratie te danken? Waar komen we vandaan? De sporen van de mensen die ons zijn voorgegaan worden steeds vaker uitgewist. En wie sporen uitwist laat mensen verdwalen. Dit gebeurt door de toenemende migratie – mensen wonen niet meer in de buurt van hun doden – maar ook door crematies en het ruimen van de graven. Allerzielen Alom zoekt naar vormen om deze leemte in te vullen. Door het gedachtegoed, de inspiratie en de herinneringen aan de overledene weer op te roepen en vorm te geven, wordt het menselijke erfgoed gerecycled en ontstaat er menselijke duurzaamheid.

Cultureel erfgoed
Geschiedenis en daarmee cultureel erfgoed zijn voor kunstenaar Ida van der Lee altijd een belangrijke factoren geweest. Binnen Allerzielen Alom is er op verschillende niveaus sprake van cultureel erfgoed. Begraafplaatsen zijn de stenen archieven van gemeenschappen. Het is cultureel erfgoed bij uitstek, ongeacht of het een monumenten status heeft of niet. Binnen Allerzielen Alom zoeken wij naar locaties met een sterke Genius Loci. Tijdens de avonden worden ze met kunst omgevormd tot bijzondere rituele landschappen en dienen een collectief doel. Allerzielen zelf is – als oude katholieke traditie – ook cultureel erfgoed en de verhalen en herinneringen aan de overledenen ook. Met Allerzielen Alom wordt kunst en cultureel erfgoed op een inspirerende en actieve manier bij een divers publiek onder de aandacht gebracht.

The theme of death

The reason that Ida van der Lee and many others have been inspired to work on this project has to do with the richness of the theme and issues surrounding death. The search for artistic answers comes in contact with many areas, and touches the core of essential questions about our culture, and our religious and spiritual needs. The mystery of death and the imagination are a duality. The voids in human existence can be filled by daring to imagine.

The relationship between art and death
The secularisation of society has left a spiritual and thus artistic void because the contact with religion has been lost. People are searching for the own personal religion. Art can rise above the materialistic and bring about a transcendental influence. Since avant-garde art no longer serves religion, it also no longers serves death. Art is supposed to be autonomous, but that way, it has lost its credibility with the general public. Reestablishing the relationship between art and death is thus a challenge for our field.

Overdragen
The many intense visitor reactions, and the results of research conducted by the Radboud University (Nijmegen) show that Allerzielen Alom has a healing effect. This has fed the desire to continue with Allerzielen Alom until it has taken root, until the concept has been transferred and has sunk into society’s subconscious, until there are enough examples which can be taken over by citizens and communities.

Artists
Allerzielen Alom is a ritual which brings people together. It provides tools to help them commemorate and share their departed. However, this is not something which is self-evident; form and meaning play an important role. Artists are those who have a good feel for this. They ensure that rituals do not degenerate into ‘meaningless’ artsy activities. Artists provide time, the location, and the environment with meaning and substance.

‘Human durability’
Durability appears high on every political and strategic agenda. But the durability of humanity is never spoken about. Who do we have to thank for our vision and our inspiration? Where do we come from? The traces of those who went before us are being erased more often. Those who do the erasing let people get lost. This occurs with increased migration. People no longer live near their departed. However, cremations and the emptying of graves also contribute. Allerzielen Alom looks for forms to fill these voides. Human heritage is recycled by recalling the thoughts, inspiration and memories of the survivors and giving them form. Human durability is the result.

Cultural heritage
History, and with that, cultural heritage, have always been important factors for Ida van der Lee. Cultural heritage appears at all levels within Allerzielen Alom. Cemeteries are a community’s archives in stone. They are cultural heritage, whether or not they have the official status of a monument. We search for locations for Allerzielen Alom celebrations with a strong ‘Genius Loci’. During the evening, the locations are transformed by art into special ritual landscapes and serve a collective goal. All Souls’ Day, an old Catholic tradition, is itself cultural heritage, as are the stories and memories of next of kin. Art and cultural heritage are brought together for a diverse public in an inspiring and active manner.